108 jaar ervaring

19 juni 2023

Het is een rustige dinsdag in de meivakantie. Veel jonge collega’s met kinderen hebben een weekje vrij. In de kantine drink ik een bak koffie met 108 jaar ervaring. Dat is de som van de jaren die Hans van Dartel, Charl Ruiter en Eddy Grootjen bij ons hebben gewerkt. Charl heeft ook nog vijf jaar geïnstalleerd voor Willemsen, inmiddels onderdeel van de Nijhof Groep.

Het drietal gaat met pensioen. Charl en Eddy zijn 65, Hans tikt die magische grens in augustus aan. Aan de lange, houten tafel kletsen we over hun naderende afscheid en over vroeger. We kunnen elkaar alles zeggen. Aan zoete praatjes doen we al lang niet meer. Charl en Eddy vertellen me zonder blikken of blozen dat ze er wel klaar mee zijn. Met het werk dan, niet met ons.

Loodgieter Charl denkt met weemoed terug aan zijn bijzondere projecten. Aan het monumentale werk in het Noorderbergkwartier van Deventer. Of aan de kasteeltjes in Olst en Voorst die hij in de jaren tachtig voorzag van puik installatiewerk. Charl, een klassieke vakman, was een meester met zink. Dat materiaal gebruiken we al jaren niet meer. Inmiddels werkt Charl al een tijdje “binnen”, zoals dat heet. ‘Kunnen we die afvoer niet thuis op de zaak aan elkaar lijmen?’, vroegen hij en (de inmiddels al geruime tijd gepensioneerde) Jan Nijhof en Benny Hagen zich een jaar of veertig geleden af. Zo gezegd, zo gedaan. Dat “voormonteren” werd een succes. Inmiddels doet Charl niets anders meer dan préfab. Comfortabel in de hal; droog, warm, met een muziekje erbij. Toch vindt hij het niet leuk meer. Charl vertelt dat vroeger elke dag anders was. En dat nu alle dagen op elkaar lijken.

Calculator Eddy mist op zijn beurt de complexe transmissie-berekeningen. ‘Wanneer doe je dat nog? Voor alles is er tegenwoordig een specialist. Of een computerprogramma.’ Schalks kijkt hij me aan over zijn koffiemok. ‘Ach ja, je kent me hè? Ik ben een ouwe mopperpot.’ Dat zegt Eddy wel vaker, maar de zelfverklaarde brombeer uit De Worp is juist een supergoeie voor de sfeer. In 2018 gaf hij, ver buiten zijn comfortzone, gastlessen op het Carmel College Salland aan de vakmensen van morgen. Zijn dochter hielp hem met zijn powerpointpresentatie.

Meer dan werk

Hans gaat nog elke dag fluitend aan de slag. Terwijl ook zijn wereld totaal is veranderd. Toen hij na zijn militaire dienst begon op de technische administratie tikte hij de facturen nog op een elektrische typemachine. Onze eerste computer bracht hij voor reparatie naar de dealer in Naarden-Vesting. Hij mocht de auto van mijn moeder mee. Lachend vertelt Hans dat hij de dag erna dezelfde reis nog eens kon maken. Hij had het beeldscherm niet meegenomen en zonder monitor kon de reparateur niets beginnen. In die dagen verkocht Hans nog witgoed en bruingoed. En satellietontvangers die als warme broodjes over de toonbank vlogen. Hans ging langs bij klanten die een rekening open hadden staan. Heel gewiekst, op de dagen dat het loon binnenkwam. Of als er een koe was verkocht. Dat klantencontact vindt Hans schitterend. Hij heeft het nog steeds in zijn huidige baan. Als planner is hij een spin in het web bij onze onderhoudsexperts van Salland Installatieservice. Dat hij ondanks zijn werkplezier toch stopt, heeft een reden. Een goede kameraad overleed veel te jong en dat opende zijn ogen. ‘Leven is meer dan werken.’

Legendarische feesten

Hans stond in de kraamkamer van onze personeelsvereniging. Later kwam Charl er ook bij. We halen herinneringen op aan legendarische themafeesten. Voor de mannen was het de sport om alles zelf te bouwen. ‘Spullen huren? Hoezo? Dat maken we zelf wel.’ Voor het Country & Westernfeest in de Molenbar bouwden ze een saloon met klapdeuren. Charl vervaardigde het zinken bassin waarin we goudklompjes konden zoeken met een zeef. Ook het roemruchte Travestiefeest komt ter sprake. Alle mannen gingen verkleed als vrouw en alle vrouwen als man. Dat was de dag dat Hans zijn snor afschoor. ‘Mijn dochter moest huilen omdat ze me niet meer herkende.’

Bijzondere banden

Ik vind het fijn om te luisteren naar hun verhalen. Omdat ik geloof in de bijzondere banden die groeien in een familiebedrijf. Zodra we elkaars vertrouwen winnen, ontstaat er veel moois. Toen Eddy bij ons kwam, had hij acht bazen versleten in twintig jaar tijd. Bij ons gaat hij bijna de vijfentwintig dienstjaren aantikken. In zijn allereerste week in 1999 meldde Eddy zich ziek. Toen heb ik aangebeld op De Worp. Toch even checken. Het was geen flauwekul, geen mannengriep. Inmiddels kunnen we lezen en schrijven met elkaar. We gingen langs bij Eddy toen hij in een boot aan het varen was in Friesland. Zijn vakanties meet hij breed uit, de voorpret én de napret. ‘Kom gerust langs’, zegt Eddy altijd voor vertrek. Op een dag besloten we dat gewoon eens te doen. Samen hebben we nog een stuk gevaren.

Geen zwart gat

In hun hoofd zijn de drie veteranen het beruchte zwarte gat al aan het dichten. Charl heeft plannen: hardlopen, wielrennen, de tuin in en olieverfschilderijen maken. En naar Rohda, kijken bij de voetballende kleinkinderen. Hans wil gaan wandelen, het Pieterpad en de Sallandse Wandelvierdaagse. Ergens broeit een plan om iets te doen met jongeren die kampen met problemen. Hans was jarenlang een mentor voor jonge collega’s. ‘Misschien word ik wel taalmaatje voor vluchtelingen.’ Alleen Eddy maakt zich nog wat zorgen over zijn gepensioneerde leven. Zijn jongere vrouw is nog niet klaar met werken. ‘Dan zit ik daar straks alleen thuis.’ Maar als ik doorvraag, blijkt dat ook Eddy al allerlei ijzers in het vuur heeft liggen. Op zijn vaste camping wachten klussen. En hij zoekt een zaagmachine waarmee hij vogelhuisjes wil maken. Dat komt wel goed.

En zo kletsen we anderhalf uur vol. Niks voor deze mannen eigenlijk. Ze zijn nog van de oude stempel. Ze kunnen alles, behalve “nee” zeggen.

Hun gereedschap is veranderd. Hun werk is veranderd. De wereld is veranderd. Maar wat kennelijk hetzelfde is gebleven… is de sfeer in ons familiebedrijf. Deze collega’s kunnen dat beoordelen. Wat we goed doen bij Nijhof? ‘Duidelijkheid’, zeggen ze in koor. We vertellen elkaar de waarheid, ook als het schuurt en dan draaien we nooit om de hete brij heen. Maar we lachen ook veel. En bij tegenslag staan we klaar voor elkaar. Zelf denk ik dat vertrouwen de sleutel is. En dat werkt twee kanten op.

Op 23 juni gaan we Hans, Charl en Eddy uitzwaaien, in het bijzijn van hun vrouwen, kinderen, kleinkinderen, familie en vrienden. Ze vertrekken door de voordeur. En gelukkig in goede gezondheid.

We gaan ze missen. En ik weet zeker dat het omgekeerd ook zo is.

Angelique Nijhof